Cà phê lâu năm – một khái niệm nghe đầy mê hoặc, nhưng liệu nó có thực sự đáng giá như nhiều người tin tưởng? Việc hiểu rõ hơn về lịch sử, quy trình sản xuất, và giá trị thực sự của loại cà phê này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn.
Lịch sử của cà phê lâu năm
Vào thế kỷ 16, khi cà phê lần đầu tiên được du nhập vào châu Âu, người tiêu dùng ở đây đã quen với việc sử dụng cà phê được ủ lâu. Các hạt cà phê đến từ vùng Mocha của Yemen thường trải qua nhiều tháng trên biển trước khi đến tay người tiêu dùng. Chính thời gian dài vận chuyển trên biển với không khí ẩm và nước biển mặn đã làm thay đổi hương vị của cà phê. Kết quả là, người châu Âu dần quen thuộc với hương vị đặc biệt của cà phê đã lâu năm, và đó trở thành tiêu chuẩn của họ.
Cà phê gió mùa Malabar
Một ví dụ điển hình về cà phê lâu năm chính là Monsooned Malabar từ Ấn Độ. Loại cà phê này xuất phát từ những hạt cà phê được trữ trong các kho chứa gió mùa dọc theo bờ biển Malabar. Sau khi được thu hoạch và chế biến, những hạt cà phê này được để trong kho thông thoáng, nơi chúng tiếp xúc với độ ẩm và gió từ biển trong vài tuần. Quá trình này không chỉ làm cho hạt cà phê thay đổi màu sắc, mà còn làm giảm độ chua và mang lại hương vị mềm mại, êm dịu mà người tiêu dùng châu Âu thời xưa đặc biệt yêu thích.
Trong quá trình vận chuyển trên biển, hạt cà phê tiếp xúc với nước biển, gió ẩm và nhiệt độ cao. Những yếu tố này làm thay đổi cấu trúc hóa học của cà phê, làm cho nó có vị khác biệt so với cà phê tươi. Sau khi những chiếc tàu thép thay thế tàu gỗ vào đầu thế kỷ 20, quá trình này dần biến mất. Tuy nhiên, các nhà sản xuất cà phê ở Ấn Độ đã tái tạo lại quá trình này bằng cách sử dụng các kho chứa gió mùa, mang lại hương vị cà phê đã từng được ưa chuộng.
Cà phê lâu năm và sự phát triển của ngành cà phê
Với sự xuất hiện của ngành cà phê đặc sản vào thế kỷ 21, các xu hướng mới về cà phê đã phát triển. Người tiêu dùng bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến các phương pháp chế biến, nguồn gốc cà phê và cả cách bảo quản hạt. Điều này dẫn đến sự phục hưng của cà phê lâu năm, đặc biệt là những loại cà phê được bảo quản trong điều kiện đặc biệt, chẳng hạn như trong thùng gỗ sồi.
Việc bảo quản cà phê trong thùng gỗ không chỉ tạo ra sự hấp dẫn cho người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng đến hương vị của cà phê. Những chiếc thùng này thường được sử dụng để ủ rượu vang, rượu whisky hoặc các loại đồ uống có cồn khác. Các nhà sản xuất tin rằng, việc ủ cà phê trong thùng gỗ sẽ giúp cà phê hấp thụ những hương vị đặc trưng từ thùng, mang lại trải nghiệm hương vị hoàn toàn mới.
Tại sao cà phê lâu năm được ưa chuộng?
Có rất nhiều lý do khiến cà phê lâu năm trở nên phổ biến. Trước hết, nó mang lại một sự khác biệt trong hương vị. Không giống như cà phê tươi với hương vị tươi mới và phức tạp, nó thường có hương vị mềm mại, dịu dàng hơn, với một chút hương vị mộc mạc. Điều này đặc biệt hấp dẫn đối với những người tiêu dùng đang tìm kiếm trải nghiệm hương vị mới lạ.
Bên cạnh đó, sự lão hóa của cà phê cũng làm giảm độ chua của nó, khiến cho cà phê dễ uống hơn đối với một số người. Đặc biệt, trong các quốc gia châu Âu, nơi mà cà phê lâu năm từng là tiêu chuẩn, nhiều người tiêu dùng vẫn thích loại cà phê này hơn so với cà phê tươi.
Quy trình lão hóa cà phê có thực sự tốt?
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý rằng việc để cà phê lâu năm là tốt. Theo một số chuyên gia, quá trình lão hóa không thực sự giúp cải thiện chất lượng cà phê. Thực tế, hạt cà phê sau khi rang sẽ dần mất đi hương vị và mùi thơm qua thời gian. Điều này có nghĩa là cà phê càng để lâu, thì hương vị càng giảm sút.
Các hợp chất tạo nên hương vị cà phê như cellulose và hemicellulose sẽ bị phân hủy trong quá trình lão hóa, tạo ra những hương vị không mong muốn như vị phẳng (flat), mốc (musty) và thậm chí là ôi thiu (rancid). Chính vì lý do này, trong nhiều thế kỷ, người nhập khẩu cà phê luôn cố gắng tránh những lô hàng cà phê bị ảnh hưởng bởi quá trình lão hóa tự nhiên.
Cà phê lâu năm trong thế giới hiện đại
Trong thời đại hiện nay, mặc dù cà phê tươi vẫn là lựa chọn hàng đầu của hầu hết người tiêu dùng, nhưng cà phê lâu năm vẫn có chỗ đứng riêng của nó. Một số nhà rang xay hiện đang thử nghiệm việc để hạt cà phê của họ lão hóa trong thùng gỗ sồi, nhằm tái tạo lại hương vị cà phê của quá khứ.
Tuy nhiên, điều quan trọng là người tiêu dùng phải cẩn thận khi mua các sản phẩm cà phê được gắn mác “lâu năm”. Không phải tất cả các loại cà phê lâu năm đều có chất lượng tốt, và nhiều sản phẩm chỉ đơn giản là cà phê cũ được đóng gói lại như một mặt hàng đặc sản. Vì vậy, việc kiểm tra nguồn gốc và quy trình sản xuất của cà phê là rất quan trọng để đảm bảo bạn đang nhận được một sản phẩm đáng giá.
Cà phê lâu năm có một lịch sử phong phú và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của ngành cà phê. Mặc dù không phải ai cũng ưa chuộng loại cà phê này, nhưng đối với những người tìm kiếm một trải nghiệm hương vị độc đáo,đây có thể là một lựa chọn thú vị. Tuy nhiên, người tiêu dùng cần phải tỉnh táo khi đối mặt với các sản phẩm được quảng cáo là cà phê lâu năm, để tránh mua phải các sản phẩm kém chất lượng.