Organic Coffee hay còn gọi là cà phê hữu cơ ngày càng trở thành xu hướng được yêu thích, đặc biệt trong thời đại mà người tiêu dùng quan tâm hơn đến sức khỏe, môi trường và nguồn gốc sản phẩm. Tuy nhiên, không phải loại cà phê đặc sản nào cũng đạt chuẩn hữu cơ, và ngược lại, không phải cà phê hữu cơ nào cũng là cà phê chất lượng cao. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về chứng nhận cà phê hữu cơ, những mặt trái của nó và các thách thức mà người sản xuất đối mặt.
Cà phê hữu cơ và những hiểu lầm thường gặp
Nhiều người cho rằng cà phê hữu cơ luôn đồng nghĩa với chất lượng cao hơn, tốt cho sức khỏe hơn và mang lại lợi ích môi trường. Tuy nhiên, thực tế lại phức tạp hơn. Chứng nhận “Organic Coffee” chủ yếu đảm bảo việc sản xuất không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu tổng hợp hay các phương pháp canh tác gây hại cho môi trường. Dù vậy, điều này không đảm bảo rằng cà phê hữu cơ sẽ có hương vị vượt trội hoặc giúp người nông dân cải thiện đáng kể thu nhập.
Nhiều loại cà phê hữu cơ vẫn có chất lượng không cao, đặc biệt ở giai đoạn đầu khi phong trào này vừa xuất hiện. Nguyên nhân là do các nông hộ nhỏ lẻ thường không đủ nguồn lực và kỹ thuật để đầu tư vào việc cải thiện chất lượng hạt cà phê, dẫn đến sản phẩm cuối cùng không đạt kỳ vọng về hương vị.
Nguồn gốc phong trào cà phê hữu cơ
Phong trào cà phê hữu cơ bắt đầu từ những năm 1980–1990, khi ngành cà phê đặc sản đối mặt với nhiều vụ bê bối về chất lượng và nguồn gốc. Vào thời điểm này, việc tạo ra cà phê hữu cơ trở thành một hướng đi mới, giúp người nông dân bán cà phê với giá cao hơn.
Gary Talboy của Coffee Bean International (CBI) và Tom Harding của Hiệp hội Cải tiến Cây trồng Hữu cơ (OCIA) đã tiên phong trong việc chứng nhận cà phê hữu cơ từ các hợp tác xã tại Mỹ La-tinh. Dần dần, phong trào này lan rộng, với sự tham gia của những người như Karen Cebreros, người đã hỗ trợ người nông dân Peru cải thiện quy trình sản xuất để đạt được chứng nhận hữu cơ.
Thách thức trong việc đạt chứng nhận cà phê hữu cơ
Để có được chứng nhận hữu cơ, nông dân phải tuân thủ nhiều quy định khắt khe. Họ không được sử dụng hầu hết các loại thuốc trừ sâu, phân bón hóa học và phải thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường như luân canh cây trồng.
Quá trình này đi kèm chi phí cao, từ $200 đến $1,500 mỗi năm trong ít nhất ba năm liên tiếp. Điều này gần như không khả thi đối với nhiều nông hộ nhỏ chỉ sở hữu vài hecta đất.
Thêm vào đó, các nhà rang xay muốn dán nhãn “hữu cơ” cho sản phẩm của mình cũng phải đáp ứng tiêu chuẩn riêng, bao gồm việc rang và đóng gói cà phê hữu cơ tách biệt hoàn toàn với cà phê thông thường. Điều này khiến chi phí sản xuất tăng cao và giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Cà phê hữu cơ và mối tương quan với chất lượng
Mặc dù Organic Coffee được nhiều người ưa chuộng, chất lượng của nó không hoàn toàn được đảm bảo. Chất lượng cà phê phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như giống cây, độ cao trồng trọt, điều kiện thổ nhưỡng, kỹ thuật chăm sóc, phương pháp thu hoạch và chế biến.
Nhiều chuyên gia cà phê cho rằng các tiêu chuẩn chứng nhận hữu cơ không thể đại diện cho toàn bộ các yếu tố cần thiết để tạo ra một ly cà phê chất lượng cao. Ví dụ, tại Indonesia và Ethiopia, nơi phần lớn cà phê được sản xuất theo phương pháp tự nhiên, nhiều loại cà phê không được chứng nhận hữu cơ dù thực tế chúng đáp ứng các tiêu chuẩn này.
Tác động của cà phê hữu cơ đến môi trường
Cà phê hữu cơ được quảng bá là thân thiện với môi trường, được trồng dưới bóng mát của rừng cây và không làm suy thoái đất. Tuy nhiên, thực tế có nhiều khía cạnh cần xem xét.
Trong quá trình chế biến cà phê, đặc biệt là phương pháp chế biến ướt, nước thải từ các chất nhầy lên men thường gây ô nhiễm môi trường nước. Ví dụ, tại Costa Rica, 2/3 các con sông bị ô nhiễm do chất thải từ các nhà máy chế biến cà phê. Điều này đặt ra câu hỏi về tác động thực sự của cà phê hữu cơ đối với môi trường.
Chứng nhận cà phê hữu cơ và giá trị thực sự
Chứng nhận Organic Coffee có thể mang lại giá trị về mặt tiếp thị, nhưng không đồng nghĩa với việc sản phẩm này luôn tốt hơn hoặc mang lại lợi ích kinh tế lớn cho người sản xuất.
Người tiêu dùng ở các quốc gia phát triển thường sẵn sàng trả giá cao cho cà phê hữu cơ, với niềm tin rằng họ đang góp phần bảo vệ môi trường và hỗ trợ người nông dân. Tuy nhiên, điều này không phản ánh hết thực tế khó khăn mà nông dân ở các nước đang phát triển phải đối mặt, từ chi phí chứng nhận đến rủi ro mất mùa do sâu bệnh.
Kết luận
Cà phê hữu cơ là một phần quan trọng của xu hướng tiêu dùng bền vững, nhưng để đánh giá toàn diện về giá trị của nó, cần cân nhắc nhiều yếu tố khác ngoài nhãn “Organic Coffee”.
Người tiêu dùng cần hiểu rằng chất lượng cà phê không chỉ dựa trên chứng nhận mà còn liên quan đến toàn bộ chuỗi cung ứng, từ trồng trọt đến chế biến và phân phối. Chỉ khi có sự cân bằng giữa chất lượng, chi phí và lợi ích bền vững, cà phê hữu cơ mới thực sự trở thành lựa chọn hoàn hảo cho cả người sản xuất và người tiêu dùng.
